1988
Siedem lat po wprowadzeniu stanu wojennego sytuacja w kraju była fatalna. Wiosną rząd ogłosił kolejne podwyżki cen, co wywołało falę strajków. Większość z nich władzom udało się spacyfikować. Kolejna fala wybuchła latem. Jednym z postulatów było przywrócenie legalności "Solidarności".
Przywódcy zachodni spotykali się podczas wizyt w Polsce z Lechem Wałęsą - jako nieformalnym przywódcą. Podczas pielgrzymki Jana Pawła II w 1987 r. bez przeszkód eksponowano zakazane symbole. W ZSRR od 1986 r. trwała zainicjowana przez Michaiła Gorbaczowa pierestrojka.
* 26 sierpnia w Telewizji Polskiej gen. Czesław Kiszczak, szef MSW, zaapelował o spokój i zaproponował opozycji "spotkanie okrągłego stołu z przedstawicielami różnych środowisk". Po raz pierwszy w mediach padło określenie "okrągły stół".
Strona związkowa była nieufna, szczególnie po informacji, że rozmowy ma prowadzić właśnie Kiszczak. Jednak po naradzie z doradcami (Tadeuszem Mazowieckim, Janem Olszewskim, Lechem i Jarosławem Kaczyńskimi, Adamem Michnikiem) Lech Wałęsa zdecydował, że będzie rozmawiał.
* 31 sierpnia odbyło się pierwsze spotkanie opozycji i rządu w willi MSW przy ul. Zawrat. Oprócz Wałęsy i Kiszczaka uczestniczyli w nim też ks. Jerzy Dąbrowski oraz sekretarz Komitetu Centralnego PZPR Stanisław Ciosek. Generał ponowił ofertę rozmów w formule "okrągłego stołu". Tematami miały być m.in. pluralizm związkowy i pakt antykryzysowy; warunkiem - przerwanie protestów. Wałęsa wezwał do przerwania strajków. Gen. Wojciech Jaruzelski uspokajał wzburzony ustępstwami władz partyjny beton, tłumacząc, że "o żadnej Canossie nie może być mowy, bo to Wałęsa z biskupem przyszedł do szefa milicji, a nie odwrotnie".
* 15-16 września delegacja "S" z Wałęsą na czele spotykała się w Magdalence z delegacją rządu. Głównymi pośrednikami byli ks. Alojzy Orszulik i sekretarz KC Józef Czyrek. Według zamiarów Jaruzelskiego rozmowy okrągłego stołu miały się odbyć już w październiku pod patronatem Kościoła. Władza nie chciała się jednak zgodzić na legalizację "S" ani na skład delegacji. Nie uzgodniono nawet komunikatu końcowego.
* 27 września stanowisko szefa rządu objął Mieczysław Rakowski, partyjny liberał. W przeszłości był zwolennikiem dialogu z opozycją, teraz uważał, że można przeprowadzić reformy gospodarcze w warunkach ograniczonej demokracji. Deklarował: "Interesuje mnie zastawiony stół, a nie okrągły stół".
1989
* 18 stycznia rozpoczęło się dramatyczne X Plenum KC PZPR. Jaruzelski I sekretarz KC PZPR zaproponował rozpoczęcie rozmów z opozycją. Wobec oporu członków kierownictwo partii zagroziło podaniem się do dymisji. Rakowski zapisał w dziennikach, że coraz bardziej zdaje sobie sprawę, że "system przegrał w skali historycznej".
* 24 stycznia delegacje "S" i władzy rozpoczęły dyskusję nad formułą okrągłego stołu. Największe role odgrywali przy tym: Mazowiecki, Bronisław Geremek, Ciosek, Kazimierz Barcikowski i ks. Orszulik. Największym problemem była niechęć partii do udziału w obradach radykałów - głównie Jacka Kuronia i Michnika - oraz stosunek do zapisanego w konstytucji socjalizmu. Geremek zaproponował, aby była to formuła encykliki Jana Pawła II "Laborem exercens". Ta propozycja została przez obie strony przyjęta z entuzjazmem.
* 6 lutego rozpoczęły się pod przewodnictwem prezesa PAN prof. Aleksandra Gieysztora rozmowy okrągłego stołu. W efekcie powołano urząd prezydenta i 100-osobowy Senat. Doprowadzono do pierwszych po 1945 r. częściowo wolnych wyborów. 4 czerwca dały one zwycięstwo "S".
Cały tekst:
http://wyborcza.pl/1,75478,15406436,25_lat_Okraglego_Stolu.html#TRrelSST
ZOBACZ TAKŻE
Wykorzystaliśmy szansę daną przez historię
Na Okrągły Stół szliśmy jak kurczaki w deszczu
Mebel zamiast szturmu na Bastylię
Źródło: Gazeta Wyborcza z dnia 6.02.2014 r.
