Po prawie 47 latach w przestrzeń kosmiczną poleciał obywatel Polski. Rozpoczęła się dwutygodniowa misja Axiom-4.
Po raz pierwszy Polak znalazł się w przestrzeni kosmicznej w 1978 roku. Misja Sojuz 30, na pokładzie z dwoma kosmonautami – Mirosławem Hermaszewskim i Rosjaninem Piotrem Klimukiem – rozpoczęła się 27 czerwca w 1978 roku. Był to 36 radziecki lot załogowy oraz druga misja programu Interkosmos, w ramach którego loty do radzieckich stacji orbitalnych odbywali kosmonauci z państw związanych ściśle ze Związkiem Radzieckim. Misja Sojuz 30 trwała 7 dni i 22 godziny.
Przez kolejne dekady nie podejmowano próby zorganizowania udziału kolejnego Polaka w kosmosie. Sytuacja zmieniła się wraz z ogłoszeniem wyniku naboru do korpusu astronautów Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) w listopadzie 2022 roku. Wśród wybranych astronautów-rezerwistów znalazł się Polak – dr inż. Sławosz Uznański. Rok później zapadła ważna decyzja na szczeblu politycznym – na początku lipca 2023 Polska poinformowała o znacznym podniesieniu składki do ESA, w tym do programów eksploracyjnych. Polska – przy współpracy z ESA – zdecydowała się na udział w misji załogowej w ramach współpracy z amerykańską misją Axiom Space.
Start misji Axiom-4
Do startu misji Axiom-4 (AX-4) doszło 25 czerwca 2025 o godzinie 08:31 CEST. Start nastąpił z wyrzutni LC-39A na Florydzie – tej samej (oczywiście zmodernizowanej!), z której m.in. wystartowała księżycowa misja Apollo 11.
Skład misji AX-4 jest następujący:
Peggy Whitson (USA) – dowódczyni misji,
Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska/ESA) – specjalista misji,
Shubhanshu Shukla (Indie) – pilot misji,
Tibor Kapu (Węgry) – specjalista misji.
Celem misji Axiom-4 (AX-4) jest pobyt na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Misja ma potrwać około 14 dni. Skład misji AX-4 jest bardzo międzynarodowy: oprócz weteranki lotów na ISS w misji wezmą udział astronauci z Polski, Węgier i Indii. Dla tych trzech państw są to dopiero drugie loty ich obywateli w kosmos*.
https://www.youtube.com/live/bOoYf_a7cdg
Start przebiegł prawidłowo i kapsuła Dragon znalazła się na prawidłowej orbicie wstępnej. Po zakończonej pracy pierwszy stopień rakiety Falcon 9 wylądował na stanowisku LZ-1. Z kolei kapsuła Dragon rozpoczęła “gonitwę” za ISS. Do Stacji kapsuła powinna dotrzeć już jutro, około godziny 13:00 CEST.
Po starcie dowódczyni misji przekazała, że ten egzemplarz pojazdu Dragon, który po raz pierwszy poleciał w kosmos, otrzymał imię “Grace”.
Polskie akcenty w misji AX-4
Choć misja AX-4 ma trwać znacznie krócej niż typowe loty na ISS, nie oznacza to jednak, że zwrot naukowy będzie niewielki. Wręcz przeciwnie – każdy z uczestników tej dwutygodniowej misji będzie wykonywać szereg ważnych eksperymentów i badań. Polski astronauta na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) wykona 13 eksperymentów technologicznych i naukowych. Ponadto, zaplanowano szereg eksperymentów i szkoleń o charakterze edukacyjnym.
Polska część misji AX-4 nosi nazwę IGNIS. Oprócz aspektów naukowych, technologicznych i edukacyjnych w ramach IGNIS na ISS zawita więcej akcentów z Polski. W ramach misji IGNIS na ISS zagoszczą „klasyki” polskiej kuchni m.in.: zupa pomidorowa, pierogi, leczo z kaszą gryczaną i jabłka z kruszonką – inspirowane szarlotką. Ponadto, zabranych zostanie kilka symbolicznych elementów związanych z Polską: m.in. flaga naszego państwa, sól z Wieliczki, bursztyn z Gdańska, pamiątki związane z Marią Skłodowską-Curie, dwa wiersze Wisławy Szymborskiej czy diagram skopiowany z „De revolutionibus” Mikołaja Kopernika. Pełną listę można przeczytać na stronie Polskiej Agencji Kosmicznej.
Nazwa IGNIS została przedstawiona w grudniu 2024. Logo misji IGNIS ma “podwójną” drugą literę I, która symbolizuje Międzynarodową Stację Kosmiczną. Pięć gwiazdek symbolizuje gwiazdozbiór Tarczy Sobieskiego – jeden z gwiazdozbiorów letniego nocnego nieba. Pod nazwą IGNIS znajduje się zarys gór Polski, ale także nawiązuje do długiej drogi rozwoju naszego państwa w ostatnich dekadach. Wreszcie, na dole logo mamy orła i płomienie.
Elementy logo misji IGNIS / Credits – POLSA, Sławosz Uznański, MRiT
Dla Indii lot AX-4 jest ważny, gdyż Shubhanshu Shukla uczestniczy w programie statku załogowego Gaganyaan. Docelowo Indie zamierzają umieścić swoją stację załogową na orbicie (do 2035 roku) a nawet planują wykonać załogową misję księżycową (około 2040 roku).
Misja AX-4 jest komentowana w wątku na Polskim Forum Astronautycznym.
* Pierwsze loty kosmonautów z Polski, Węgier i Indii nastąpiły w 1978 (Mirosław Hermaszewski), 1980 (Bertalan Farkas) i 1984 (Rakesh Sharma) roku, w ramach radzieckiego programu Interkosmos. Warto tu jednak dodać, że obywatel USA z węgierskim pochodzeniem – Charles Simonyi – wykonał dwa prywatnie finansowane loty na ISS w 2007 i 2009 roku.
Axiom-4: cumowanie do ISS (26.06.2025)
Kapsuła Dragon “Grace” zbliża się do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Cumowanie przewidziane jest na 26 czerwca około 13:00 CEST, zaś otwarcie włazów około 15:00 CEST.
Po udanym starcie rakiety Falcon 9 do misji załogowej Axiom-4 w dniu 25 czerwca 2025 o godzinie 08:31 CEST kapsuła Dragon zmierza do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Cumowanie do ISS powinno nastąpić około godziny 13:00 CEST.
Aktualizacja (godzina 15:39 CEST)
Trwa ceremonia powitalna misji Axiom-4 na ISS. Astronauci z Polski, Indii i Węgier otrzymują przypinki astronautów. Sławosz Uznański-Wiśniewski został astronautą numer 635!
Ceremonia powitalna na ISS / Credits – NASA
Aktualizacja (godzina 14:27 CEST)
Powitanie na ISS! Załoga misji AX-4 wleciała do Stacji !
Załoga AX-4 wewnątrz ISS / Credits – NASA
Aktualizacja (godzina 14:05 CEST)
Otwarcie włazów i powitanie załóg powinno nastąpić około 14:35 CEST lub kilka minut później.
Aktualizacja (godzina 12:33 CEST)
Dragon dotarł do ISS! Cumowanie nastąpiło po jednym dniu i 4 godzinach od startu. Witamy na ISS!
Dragon na ISS / Credits – NASA
Aktualizacja (godzina 12:23 CEST)
Spojrzenie na Dragona od strony ISS. Kapsuła jest coraz bliżej. “Go for docking”.
Aktualizacja (godzina 12:18 CEST)
Cumowanie powinno nastąpić około 12:30 CEST. Cumowanie nastąpi do zenitalnego węzła modułu Harmony.
Spojrzenie na ISS z pokładu Dragona / Credits – NASA
Aktualizacja (godzina 10:37 CEST)
Rozpoczęła się transmisja z podchodzenia kapsuły Dragon do ISS.
https://www.youtube.com/watch?v=7eCWkePf9sk
Skład misji AX-4 jest następujący:
Peggy Whitson (USA) – dowódczyni misji,
Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska/ESA) – specjalista misji,
Shubhanshu Shukla (Indie) – pilot misji,
Tibor Kapu (Węgry) – specjalista misji.
Celem misji Axiom-4 (AX-4) jest pobyt na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Misja ma potrwać około 14 dni. Skład misji AX-4 jest bardzo międzynarodowy: oprócz weteranki lotów na ISS w misji wezmą udział astronauci z Polski, Węgier i Indii. Dla tych trzech państw są to dopiero drugie loty ich obywateli w kosmos*.
* Pierwsze loty kosmonautów z Polski, Węgier i Indii nastąpiły w 1978 (Mirosław Hermaszewski), 1980 (Bertalan Farkas) i 1984 (Rakesh Sharma) roku, w ramach radzieckiego programu Interkosmos. Warto tu jednak dodać, że obywatel USA z węgierskim pochodzeniem – Charles Simonyi – wykonał dwa prywatnie finansowane loty na ISS w 2007 i 2009 roku.
Więcej:
Świat: https://www.google.com/search?q=the+second+Pole+in+space&sca_esv=9df8d0d36b3fc424&sxsrf=AE3TifOxSONVdwbf6V2unmQNORl3RgCZBg%3A1751011877685&ei=JVJeaLvLKdWj3QPjupagDA&ved=0ahUKEwj78d3Hk5GOAxXVUXcKHWOdBcQQ4dUDCBA&uact=5&oq=the+second+Pole+in+space&gs_lp=Egxnd3Mtd2l6LXNlcnAiGHRoZSBzZWNvbmQgUG9sZSBpbiBzcGFjZTIEECMYJzIFEAAY7wUyBRAAGO8FMgUQABjvBUiUFVCoCFioCHABeAGQAQCYAWigAWiqAQMwLjG4AQPIAQD4AQGYAgKgAnnCAgoQABiwAxjWBBhHmAMAiAYBkAYIkgcDMS4xoAfJBLIHAzAuMbgHcsIHBTItMS4xyAcO&sclient=gws-wiz-serpŻródło: https://kosmonauta.net/2025/06/start-misji-ax-4/#prettyPhoto
https://kosmonauta.net/2025/06/axiom-4-cumowanie-do-iss/#prettyPhoto
